Замежны погляд заўжды цікавы. Ён вызначае нечаканае і чытае паміж радкоў. Пазбаўляе звычайнай зорнасці і пераглядае рэпутацыі. Але ж калі ўхваляе — дык таксама па гамбургскім рахунку. Украінскі крытык Юры Валадарскі гэтым разам дае нырца ў (не)містычныя аповесці Уладзіміра Арлова.
Літрадыё публікуе фрагменты з успамінаў віцебскага пісьменніка, які больш вядомы як мастак. Марк Шагал пачаў працу над гэтым тэкстам у 1914 годзе ў Віцебску, працягваў у 1922 годзе ў Маскве. Першая публікацыя адбылася ў 1925 годзе ў Нью-Ёрку ў часопісе “Цукунфт” №№ 3, 4, 7. Пераклад з ідыша спецыяльна для Літрадыё зрабіў Сяргей Шупа.
У нашыя вясёлыя часы замежнасць — не мара, а чэлендж і трабл. Бо з краіны сінхронна вылятаюць заможныя і не вельмі, разумныя і не надта, адчайныя і разгубленыя, героі і коцікі, інтэлектуалкі і фаварыты дыскатэк. Транзітная беларускасць — расцярушаная лапікавая коўдра. Якая зараз спрабуе зрабіцца тэкстам.
Маладосць — хвароба, якая праміне сама собой. Яна мае бясспрэчнае права на Уітмэна, Купалу, Коэна, Хадановіча і ўвесь гэты джаз. Проста таму, што пазасталыя ўжо нагуляліся. Музыка дзёрзкіх летуценнікаў і пафасных валацуг з лёгкім подыхам важыць няшмат і памірае прыгожай. Каб хтосьці потым яе пераклаў на літаратуру. Ці прынамсі на ўзнагароды ды рэпутацыі. Інжой! Пакуль свежае.
Калі б калючы дрот меў голас, ён бы спяваў пост-рок. Калі б трындзец мог танчыць, гэта быў бы брэйк-данс. Калі б твой айпад апынуўся сумленным грамадзянінам, ён нон-стоп крычаў бы адзінае “Дра-а-а-стуй, чужая мілая!” А калі б попел нашага лёсу спакусіўся б на вершаванку, атрымаліся б вершы Уладзя Лянкевіча.
Беларускасць можа быць рознай — правінцыйнай, калгаснай, траўматычнай альбо гераічнай. У выпадку Сашы Філіпенкі маем досвед беларускай транзітыўнасці. Філіпенка — літаратурны намад, блукаючая еўразорка, літаратурны Індыяна Джонс у пошуках экзістэнцыяльных артэфактаў. Тут усё можа апынуцца авантурай. Публіцыстычным выбухам. Альбо чарговым бестселерам.
Айчынная готыка сёння — не карамельны Караткевіч, не шалёны Стывен Кінг і не цацачны Цім Бартан. Гэта штодзённы гвалт, рэгулярны адчай, чорныя мроі і безнадзейная любоў да асабістых пакутаў. Гэта плач перапёлкі над усенароднай багнай. Гэта Сяргей Шаматульскі і ягоныя расповеды пра самазабойчы парадайз.
Чужыя гарады — як чужыя планеты. Куды трапляеш як адвечны чужаніца, нібыта граматычная памылка ў выказванні іншага аўтара. З якімі спрабуеш дамовіцца ды паразумецца — каб лепш адчуць, наколькі ты і яны непадобныя ды розныя. А потым — распавесці пра гэты досвед. З надзеяй уцямна адбіць плыню эмоцый у вербальных канструктах тваёй вандроўнай свядомасці.
Напрыканцы недаробленых рэвалюцый застаюцца горкі попел, квіткі ў невядомае ды фантомныя сантыменты. Жыццё Пасля перацякае ў Жыццё Далей. І з гэтым трэба неяк паразумецца, пакуль цябе не расцягнулі на цытаты ды некралогі. Вольга Бубіч разбірае на складнікі нашу новую пустэчу. І шануе хлуслівую памяць.