Куды сыходзяць легенды? Хтосьці скажа: у коміксы Marvel. У расцярушаны цік-ток ды кульгавы ютуб. У цёмныя святы ды светлыя памінкі. Усё лухта. Насамрэч яны заўсёды побач. Як Чып і Дэйл. Як мама і сочыва.

Паглядзі на мяне, мама

Клянуся гаварыць праўду, толькі праўду, і нічога, апроч праўды!

Хоць атмасфэрка тут, канешне, так сабе — размовам не асабліва спрыяе. Як на памінках, ха-ха! Ладна-ладна, мама, не нярвуйся ты так. Я проста трохі абстановачку хацела разрадзіць. А ты зараз такая ж суворая, як тады, калі я ў пятым класе градуснік разбіла — той старажытны, ртутны. Я сама тады была спужалася моцна і была ўпэўненая, што мы ўсе памром. Але неяк узяла сябе ў рукі і ўсё зрабіла па інструкцыях са школьнага падручніка АБЖ: начапіла гумовыя пальчаткі, шарыкі ртуці сабрала ў хустку (вельмі хвалявалася, каб ніякі ў паркетную шчыліну не закаціўся), потым усё ў аркуш паперы закруціла і паклала паміж шыбамі — каб атрутныя пары не так хутка дзейнічалі. А там акурат і ты з працы вярнулася. Калі дазналася пра градуснік, ты не крычала, але так сціснула вусны, што яны ў цябе збялелі. (Як зараз, ага!) Ты вынесла градуснік на сметнік, і я потым цябе спытала, як хутка мы памром ад ртутных параў. А ты закаціла вочы: “Мы ж бессмяротныя!” І пайшла смажыць бульбу — саломкай, як я люблю, хоць і злавала на мяне.

У сэнсе, “гэты справы не тычыцца”? Яшчэ як тычыцца! Калі ўжо такая нагода гаварыць праўду і толькі праўду...

Памятаеш, калі вы былі знайшлі ў бабуліным сочыве аскепкі шкла? Мне было гадоў восем, і калі вас не было дома, я, дастаючы з антрэсоляў слоік, не ўтрымала яго, і ён выслізнуў у мяне з рук і ляснуў аб падлогу. Аскепкі я сабрала і выкінула ў сметніцу, а разлітае па падлозе сочыва неяк згрэбла ў іншы, цэлы, слоік, закруціла яго накрыўкай і паставіла назад на антрэсолі. Я тады не падумала, што там маглі застацца дробныя вострыя кавалкі, якімі можна параніцца. А праз некалькі дзён тата закусваў гэтым сочывам гарбату і вынуў з роту аскепачак шкла. Ён тады доўга лаяўся на бабулю, якая зварыла гэтае сочыва. Сказаў, што “старая курва зусім здурэла і ўжо не разумее, што робіць!” Тое сочыва бацька выліў ва ўнітаз. Мне, памятаю, тады было вельмі крыўдна за бабулю. І сочыва шкада. Але я ўсё адно не прызналася, бо баялася, што тата і мяне неяк крыўдна назаве.

Потым я ў сваім жыцці яшчэ шмат рознага разбівала: бабулін сямейны графін, свае ўлюбёныя керамічныя пацеркі, шыбу ў класе біялогіі, вашыя надзеі на тое, што з мяне нешта атрымаецца... Але калі б у мяне з’явілася магчымасць склеіць адну рэч з тых, якія я за жыццё расквэцала, — я б выбрала той слоік з клубнічным сочывам. І потым бы села з табой і татам піць гарбату ў кухні.

Ну добра, не злуй ты так! Пра што канкрэтна ты пачуць-то хочаш? А-а-а, пра гэта... Ну слухай. Ды не, я хутка, проста караценечка ўвяду ў курс справы. Усё пачалося з таго, што мая псіхолаг параіла мне адпрацаваць траўмы дзяцінства. Кажа, мне бракавала мацярынскай любові. Ты не падумай, я на цябе не скардзілася. Проста падчас сеансу я распавяла псіхолагу гісторыю пра лыжы — ну, калі ты вучыла мяне катацца на бегавых лыжах, памятаеш? Мне гадоў пяць было. Снег быў глыбокі, а лыжных палак чамусьці не было. На мне было шэрае футра ў леапардавыя плямкі, цвёрдае і цяжкое, я патнела і пастаянна правальвалася ў снег, а ты стаяла побач і паўтарала “Дарогу асіліт ідушчый!” Але я так і не асіліла. Бо там і дарогі-то ніякай не было, толькі гурбы снегу. Паваліўшыся ў чарговую з іх, я адмовілася падымацца. Потым я захварэла на бранхіт і месяц валялася ў ложку. Ты паіла мяне барсучыным тлушчам і ўздыхала, што я ўрадзілася хваравітай.

Дык вось, мама. Я вырашыла прапрацаваць траўму і ўрэшце навучыцца катацца на лыжах. Але не на бегавых, а на горных. У першыя выходныя снежня я рушыла ў Сілічы. Там ёсць горачка невялікая, трэніровачная — для пачаткоўцаў. Я ўзяла на пракат лыжны рыштунак і пайшла на гэтую горачку вучыцца. Інструктара вырашыла не браць, у ютубе хапае відосаў: каленкі сагнуць, корпус нахіліць і — наперад. Падаць, калі што, на бачок. Адпіхнуўшыся палкамі, я пакацілася ўніз... і амаль адразу ж збіла нейкага бордэра. Бо я была забыла паглядзець у відосе, як тармазіць. Ну, мы абодва паваліліся, потым неяк падняліся, абтрэсліся. Я выбачылася, канешне. Бордэр пасмяяўся — маўляў, “Нічога, на схіле і не такое здараецца. Маё імя Алег, а тваё як, красотка? Тэлефончык даш?”

Карацей, адразу мне гэты Алег не спадабаўся. Але нумар свой я яму дала, бо я, мама, не ўмею казаць “не”. Мне бракуе асэртыўнаўсці, як кажа мая псіхолаг. А праз тры дні пасля паездкі ў Сілічы я знайшла ў паштовай скрынцы павестку — “Спадарыня Астрэя, чакаем Вас на прафілактычную гутарку ў пракуратуры Красавіцкага раёна”. І я, дура, пайшла! Ну адкуль я магла ведаць, што гэны Алег — амапавец, і што ты, мама, будзеш шыць мне крыміналку за “прычыненне цялесных пашкоджанняў прадстаўніку ўлады пры выкананнні ім службовых абавязкаў”?! Гэта быў проста бордэр, мама! Якія пяць гадоў калоніі ўзмоцненага рэжыму?! Ды прыбяры ты з вачэй павязку! Паглядзі на мяне, мама!..

Не чапайце мяне, я сама пайду.

Ненавіджу лыжы.

Дар’я Вашкевіч — перакладчыца, пісьменніца. Нарадзілася ў 1985 годзе ў Мінску і ўзялася вандраваць па свеце, назіраць за людзямі. І пісаць пра іх і пра сябе гісторыі — часам смешныя, а часам не вельмі, як пашанцуе. Цяпер жыве ў Варшаве з мужам, сынам і катом. Магчыма, калі-небудзь надрукуе цэлую кнігу.