Новы, пакуль не выдадзены, тэкст пісьменніцы — працяг рамана “На заснежаны востраў”. Па вызначэнні самой аўтаркі, гэта расповед “пра сваё купанне ў вадаёмах Мінска і Стакгольма і назіранні за сабой ды іншымі, зробленыя падчас гэтых практык і вакол іх”. Прапануем два фрагменты рамана.

Прайд-парад

Я спачувала Тунці. Мне было шкада, што яна плакала і пачувалася ў небяспецы. Праз тыдзень я збіралася пайсці на канцэрт, Тунці магла б пайсці са мной, калі захоча, але пакуль мне трэба пабыць адной, самой з сабой, — гэта тое, што я напісала ёй наступным пасля велапаездкі днём.

Канцэрт называўся Let’s make love great again, але я збіралася на яго не дзеля love, пра love мне не хацелася думаць, а дзеля таго, што гэта канцэрт з папулярнымі музыкамі і да таго ж бясплатны. У дадатак да паведамлення я скінула Тунці спасылку на праграму, каб яна паглядзела.

Тунці адказала, што было добра выпусціць пар. Давай прамінем тое, што было, і проста пойдзем наперад, будзем насалоджвацца жыццём, пакуль мы можам. І так, яна хацела пайсці са мной на канцэрт, няхай жыве love.

Тады ж я вырашыла пайсці на прайд-парад, для таго, каб куды-небудзь пайсці, дзе я не бывала, што-небудзь зрабіць адной.

— Схадзі-схадзі, паглядзі, які бывае прайд-парад, — параіла Маргарэта, — ты ж, мусіць, ніколі не бывала. Ці ведаеш ты, што шведскі саюз пісьменнікаў будзе браць удзел?

Сапраўды саюз пісьменнікаў упершыню збіраўся браць удзел у еўрапрайдзе, пра гэта было напісана на іх сайце. Маргарэта і сама пайшла б на парад, але яна была вельмі занятая.

. . .

Добрая палова людзей у вагоне метро ехала на прайд, у моладзі былі размаляваныя вясёлкай твары, сцяжкі, майкі, розны рыштунак з сабой у сумках. У метро праз праход ад мяне сядзела мама з хлопчыкам гадоў трох. Ён трымаў вясёлкавы сцяжок і махаў ім.

— Гэта твой першы прайд-парад? — спытала мама.

Хлопчык кіўнуў.

. . .

У даўжэзнай чарзе, якая пачыналася ад ратушы, я больш за паўгадзіны шукала каляжанак з саюза пісьменнікаў. Яны знайшліся ў хвасце. Прыйшлі сябры рады, старшыня і супрацоўніцы офіса. Гэта бухгалтарка прапанавала, каб шведскі саюз пісьменнікаў упершыню прайшоўся ў прайдзе, як і калектывы многіх іншых арганізацый. Усе, апроч намесніка старшыні, былі жанчыны.

. . .

Сярод буйства фарбаў і ўбораў наш “прайд-вагон”, як на мяне, выглядаў самым непрыкметным — малалікія, ціхмяныя і стрыманыя пісьменніцы без спецыяльных касцюмаў. Сітуацыю крыху ратавала вясёлая старшыня — яна надзела капялюш з шырокімі палямі, упрыгожаны кветкамі ў вясёлкавых колерах. Але прынамсі мы мелі шарыкі, на якіх было напісана “Слова — свабоднае”. Пакуль мы ішлі, абодва мае шарыкі лопнулі, так, што мне давялося ўзняць сцяжок, абронены кімсьці наперадзе.

Напрыканцы мне нават давялося пранесці расцяжку з назвай арганізацыі. Калі я гэтак ішла, з натоўпу працягнулася рука і патармасіла мяне за плячо, чорная спадарыня гукнула:

— Пісьменнікі, змагайцеся!

Гэта была нечаканая просьба, якая накладала адказнасць. Хай сабе мы не мелі яркіх строяў, але мы мелі нешта іншае. І людзі разлічвалі на нас.

Вулічны канцэрт у Гардэт

У той дзень надвор’е перамянілася з кепскага на горшае, моцна пахаладала. Рассеянае роўнае святло з неба не пакідала ценяў. Збіраючыся на канцэрт, я надзела самыя цёплыя рэчы, што мела.

Мы сустрэліся, як звычайна, і спусціліся ў метро. На перасадачнай станцыі я захацела сесці на бліжэйшую лаўку, там яшчэ было месца, але Тунці адвяла мяне на далёкую:

— Гэта шведская ветлівасць: не садзіцца там, дзе ўжо ёсць людзі, калі маюцца вольныя лаўкі.

Я сядзела і рассеяна пазірала, калі прыйдзе цягнік. Тунці стаяла і глядзела на мяне.

— Што ты робіш, калі мяне чакаеш? Табе не нудна?

— Нудна.

— Калі ты злуешся, што я спазняюся, ты так і скажы.

— Я скажу, калі буду злавацца. Але я не злуюся. Я проста магу цябе чакаць і не раздражняюся на цябе, хоць чаканне мне не падабаецца.

— А я думала, што табе падабаецца мяне чакаць.

— Бачыш, я табе кажу, як ёсць, мне не падабаецца.

— Гэта вельмі добра. Не люблю, калі церпяць і не кажуць.

— Я б мо і злавалася. Проста мне часта складана раззлавацца, не атрымліваецца. Я хацела б умець лепей і паказваць, што злуюся, калі трэба.

— Згодная. Каб не прымалі мяккасць за слабасць.

— Менавіта.

. . .

Потым мы доўга чакалі аўтобуса, які ўсё не ехаў. Затое ехаў настрой Тунці, ніжэй і ніжэй. Яна часта глядзела ў свой тэлефон і не была мне радая.

— Чаму ты заўжды такая скептычная? — спытала я.

— А чаму ты заўжды кажаш, што я скептычная? Што ты маеш на ўвазе?

. . .

У салоне аўтобуса было цесна, мы стаялі, і з усіх бакоў нас падпіралі сярдзітыя і панурыя пасажыры, і мы таксама былі такімі пасажыркамі, адна сярдзітая і адна панурая. Дарога не выдавала на прыемную. Я ўжо чакала, што давядзецца ехаць стоячы да канца, але нейкім цудам вызваліліся два месцы побач з дзвярыма, і мы селі. Балансуючы з кучай клункаў і торбаў, якія ён толькі што ў зубах не трымаў, у аўтобусны салон узабраўся ўзмылены хлопец з малым дзіцём у вазку.

— Мусіць, яго выгнала жонка, і цяпер ён едзе з усімі торбамі ў новае жытло, — сачыніла я гісторыю.

— Падобна да таго. Вось бядак.

— Калі выгнала, то не ад добрага жыцця. Не бядак, яна дала яму з сабой самае дарагое!

. . .

Калі мы даехалі, канцэрт ужо ішоў. Цёмныя хмары, расцягнуўшыся на ўсё неба, навісалі над шырокім полем, дзе стаялі дзве сцэны. На адной з іх выступаў незнаёмы нам спявак. Наведніц і наведнікаў было даволі шмат. Большасць слухалі музыку, некаторыя хадзілі паміж гандлёвымі намётамі з напоямі і ежай, самаробнымі сувенірамі і дзіцячымі малюнкамі на продаж. Мы селі наводдаль ад сцэны за драўляны столік. Насупленая Тунці пісала паведамленні ў тэлефоне, злосна ўхмыляючыся. Калі я нешта пыталася, яна адказвала коратка і абыякава. Ад бяды я пайшла і купіла кавы ў намётавым шапіку і пераліла сабе ў тэрмас. Тунці не хацела кавы з майго тэрмаса і не хацела размаўляць са мной. Калі я сказала нешта звычайнае, яна мяне не зразумела і спытала рэзка:

— Ты спрабуеш быць смешнай?

Але я не спрабавала.

— Калі ты не хочаш тут быць, то табе не абавязкова мучыцца, — нарэшце сказала я, і яна пагадзілася.

Мы яшчэ прайшліся крыху, паглядзелі выставу дзіцячых малюнкаў, а потым я правяла яе на прыпынак і пасадзіла на аўтобус. Абдымацца на развітанне мы не сталі. Пачало накрапваць, я накінула капюшон і завязала яго пад шыяй, але мне ўсё адно было холадна.

Я пайшла прагуляцца па вытаптаным полі пад шызымі хмарамі, нанізанымі на верхавіну стакгольмскай тэлевежы, вецер пырскаў кроплямі пад мой парасон, быццам знарок, каб паказаць мне, што я не магу схавацца. Удалечыні за загарадкай пасвіліся коні, і я пайшла да іх. Па дарозе спынілася і зрабіла сэлфі на фоне расстаўленых у полі вялікіх літар, што складаліся ў слоган канцэрта: Let’s make love great again.

На сцэне сонечны чалавек спяваў песню Helt Seriöst, Цалкам сур’ёзна.

. . .

Калі б мне давялося прыдумляць гэтых коней, я ніколі не рабіла б гэтага двойчы. Запомні, дарагая рэчаіснасць, так робяць толькі вельмі кепскія пісьменніцы. Але нічога не папішаш: пад парасонам, на які ападаў дождж, я стаяла ля загарадкі, за якой пасвіліся коні. Карычневая кабыла ўвесь час падкідалася, рухалася нервова, з тугой паглядаючы на парачку разнамасных коней па суседстве.

Калі яна заўважыла, што я назіраю, то пабегла проста на мяне, і я спужалася. Я прыняла адстаронены выгляд і без рэзкіх рухаў адышла падалей. Яна ўрэшце павалілася на спіну і пачала катацца ў нейкім шаленстве, перабіраючы нагамі.

“Нешта яе непакоіць, нейкі сверб”.

Пераканаўшыся, што яна больш не зважае на мяне, я павярнулася спінай да загарадкі і пайшла назад да канцэртнай сцэны, дзе гучала музыка. Мой парасон згубіўся сярод іншых.

Анка Упала (Алена Казлова) нарадзілася ў 1981 г. у Магілёве. Скончыла факультэт замежных моў Магілёўскага дзяржаўнага ўніверсітэта.

Аўтарка аўтабіяграфічнага рамана “На заснежаны востраў” (2017, шорт-ліст прэміі Гедройца (2018), прэмія “Кніга года” — ІІІ месца (2018)), кнігі кароткай прозы і вершаў “Дрэва энталіпт” (2012). Стыпендыятка фонду культуры Artica Svalbard (Шпіцберген, 2019).

Жыве ў Мінску.